Powieść "Nad Niemnem" opisująca dzieje rodów Korczyńskich i Bohatyrowiczów, wzywała do wierności ziemi i przeszłości, gloryfikowała patriotyczną ofiarność i ideowe dziedzictwo minionych lat, głosiła niezachwianą wiarę w siłę i wartość człowieka. Po ponad stu latach dzieło Orzeszkowej nie budzi już takich emocji, choć nadal jest czytane. Przeniesione na ekran przez Zbigniewa Kuźmińskiego "Nad Niemnem" niesie ze sobą klimat uspokojenia, pojednania i optymizmu, obraz harmonii urokliwego świata ala Chełmoński, daje chwile zapomnienia i wzruszenia. Twórcy zawierzyli całkowicie Orzeszkowej, zachowując strukturę narracyjną powieści, a nawet dialogi i drobne szczegóły. Scenarzysta Kazimierz Radowicz wykonał iście benedyktyńską pracę, chcąc ukazać na ekranie możliwie wiele powieściowej fabuły, choć, oczywiście, wątek miłości Justyny i Jana wysunął się na plan pierwszy.
